Overlanden in Zambia | NoFear Reizen in Afrika (23)

We vervolgen onze overland rondreis door Afrika in Zambia. We (Cor en Grietje van NoFear Reizen), reizen met onze Toyota Hilux 4×4 camper. Het Afrikaanse continent is het mekka voor ‘overlanden‘ met veel uitdagende routes en prachtige bestemmingen. Het eerste Afrikaanse land dat we tijdens onze reis naar Zuid-Afrika aandeden is Marokko, gevolgd door Mauritanië, Senegal, Mali, Guinee, Sierra Leone, Liberia, Ivoorkust en Ghana. Na een tussenstop in Nederland vervolgen we onze overland reis door Afrika. We reden door Togo, Benin, Nigeria, Kameroen, Gabon, Congo-Brazzaville, en Angola.

Nu is het tijd voor onze ervaringen in Zambia. Zoals je van ons gewend bent, begin je ook nu weer met het kijken van de video.

Over Zambia

Zambia, een land in zuidelijk Afrika welke geheel is omsloten door andere landen en dus geen directe verbinding met de zee heeft. Tot 1964 heette het land Noord Rhodesië, maar op het moment van de onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk is de naam gewijzigd in Zambia.

Het land is ongeveer zo groot als Frankrijk en heeft bijna 20 miljoen inwoners, waarvan er een kleine 3 miljoen in de hoofdstad Lusaka wonen. Een groot deel van de bevolking leeft in armoede. Vele inwoners zijn zelfvoorzienend in de landbouw. Staatsinkomsten worden gehaald uit de koperindustrie en deels uit toerisme. Een belangrijke troef zijn daarbij de wereldbekende Victoria watervallen, een niet te missen werelderfgoed. Verder staat het land bekend om een paar prachtige nationale parken.

Zambia, kom maar op!

Overlanden in Zambia

1. De grens over

We beginnen onze overland reis en ontdekkingstocht bij de grensovergang Katima Mulimo. Het uitchecken aan de Namibische kant gaat vlot en vriendelijk.

Het inchecken aan de Zambiaanse kant neemt meer tijd. We moeten bij diverse balies zijn om te stempelen, een verzekering te kopen of het betalen van wegenbelasting en carbontax. Op de grens kunnen we verder geld wisselen en een simcard kopen, zodat we volledig voorbereid het land in kunnen.

Ons eerste doel zijn de Victoria watervallen nabij het plaatsje Livingstone.

2. Livingstone

David Livingstone (1813-1873) was een Schotse ontdekkingsreiziger met een voorliefde voor zuidelijk Afrika. De in 1904 ontstane hoofdstad van de zuidelijke provincie is naar hem vernoemd. Aanvankelijk werd hij als missionaris op reis gestuurd om de bijbel te verkondigen. Maar zijn reizen kregen steeds meer het karakter van het ontdekken van zuidelijk Afrika. Hij was de eerste Europeaan die de Zambezi rivier en de Victoria watervallen ontdekte. Ook maakte hij kennis met de toenmalige slavenhandel en publiceerde daarover veelvuldig.

Er zijn vele anekdotes over David Livingstone bekend, ondermeer dat zijn hart, longen en ingewanden zijn begraven in het Zambiaanse Chitambo en de rest van zijn lichaam is begraven in Westminster Abbey, tussen andere grootheden. Wij zijn -als moderne reizigers- geïnspireerd door een man als Livingstone.

3. Victoria Falls

De “Victoria Falls” zoals deze in het Engels worden genoemd zijn in één woord, “amazing”. We hadden er natuurlijk al veel over gehoord en gelezen maar een daadwerkelijk bezoek maakt je stil! De Victoria Falls liggen in de Zambezi rivier welke de vierde rivier van Afrika is als het over lengte gaat. De rivier stroomt van west naar oost en komt daarbij uit via Mozambique in de Indische Oceaan. We zullen hem dus nog vaker gaan tegenkomen.

De Victoria watervallen zijn een toeristisch hoogtepunt waar je U tegen zegt. Alles rondom de watervallen is opgetuigd om de vele bezoekers een “once in your lifetime” gevoel te geven. Vele luxe lodges en hotels staan de toerist tot beschikking en je kunt zoveel tours boeken als je hartje maar lief is.

Met een helikopter over de victoria falls, met ultralicht vliegtuigje, wandelend, kanoënd, raftend, bungeejumpend, je kunt het zo gek niet bedenken.

4. Devil’s Pool | Victoria Falls

Eén van de uitdagendste manieren om de watervallen te ontdekken zijn de Devil’s Pool, echt iets voor ons! We boeken deze tour op de camping waar we verblijven. Kosten, 125 dollar per persoon, voor 10 minuten zwemmen…nou ja, toe dan maar.

Vanaf ons startpunt worden we hartelijk verwelkomt met een drankje. Het ziet er allemaal verzorgd uit. We zitten in een groepje van 10 personen en krijgen een korte briefing. Om bij de Pool te komen ga je met een snelle boot nog zo’n kilometer over de rivier voordat je aankomt bij de bovenkant van de watervallen, waar de Devil’s Pool zich bevindt.

De boottocht is een attractie op zich. Prachtig om te zien hoe de schipper zich op hoge snelheid tussen de rotsen door manoeuvreert zonder zijn schroef te beschadigen. Aangekomen bij Livingstone Island gaat het gebeuren. We leveren onze telefoons in zodat één van de supervriendelijke gidsen foto’s kan maken op je eigen toestel.

We moeten een klein stukje zwemmen langs een touw om in de werkelijke Devil’s Pool te komen, de plek waar het water over de rand een dikke 100 meter naar beneden valt.

We kunnen tot over de rand kijken en zien hoe het water naar beneden klettert. Op je buik, op je rug, op je zij met een gids die je voor de zekerheid toch maar even bij de enkels vastpakt.

De ervaring is geweldig, beneden zie je het water met enorme kracht op de rotsen uiteen spatten terwijl er zich meerdere regenbogen vormen. In het minder avontuurlijke deel van de pool mogen we nog even rondzwemmen terwijl de kleine visjes zich aan onze huid vastkleven.

Bekomen van de ervaring krijgen we een handdoek uitgereikt en gaan we in de speedboot terug. Er staat een fantastische tafel opgedekt waar we met de groep genieten van een heerlijk ontbijt.

Al met al, wat ons betreft, het geld meer dan waard! Een prachtige ervaring, met professionele, vriendelijke begeleiding en een heerlijk ontbijt. 

Lees ook: Victoria Falls | De ultieme waterval voor je bucketlist

5. Het park | Victoria Falls

Het park van Victoria Falls waar je gewoon kunt lopen en van de uitzichten kunt genieten is ook zeer de moeite waard. Een entreekaartje kost 20 dollar en je mag zo lang je wilt vrij rond lopen. Het park geeft de mooiste uitzichten op de watervallen en je kunt dus het spektakel van meerdere kanten fotograferen.

Bij de het parkeerterrein vindt je diverse shops en restaurants waar de Zambianen proberen wat te verdienen met veel handgemaakte kunst. Ook zeer moeite waard!

6. Fietsen in Zambia

Op onze reis door Afrika hebben we tot op heden vele manieren van vervoer gezien. De meest populaire manier van verplaatsen is in Afrika nog steeds te voet. Waar je ook komt, zie je mensen langs de straat lopen. Maar ook (vracht)auto’s, nieuw of oude barrels, veel brommertjes en trikes bepalen het straatbeeld. En alles wordt ingezet als taxi, vaak met zoveel mogelijk mensen op één voertuig.

Maar er was voor ons Nederlanders nog een grote ontbrekende, jawel, de fiets. Zambia doorbreekt dit fenomeen, hier nauwelijks brommertjes of trikes, maar fietsen. De fiets wordt gebruikt om personen of goederen te vervoeren.

Zo stopten we langs de weg bij een fietser die net even aan het uitrusten was. Hij vertelde een soort handelaar in houtskool te zijn. Zijn fiets was er volledig mee behangen. Hij koopt de zakken op in een dorpje en brengt het naar Livingstone waar hij een koper probeert te vinden. De tocht kan niet in één dag worden gemaakt, dus overnacht hij in Livingstone op straat. Aan de staat van z’n kleding en z’n twee verschillende schoenen maken we op dat hij andere uitgaven belangrijker vindt. We geven hem een fooi en maken een foto.

7. Politie 

Op onze weg naar Zambia’s hoofdstad Lusaka worden we staande gehouden door de verkeerspolitie. Terecht, want we reden 91! waar we bordje van 60 hadden gemist. Tja, deze boete komen we niet onderuit. Of toch wel… we hebben een vriendelijk gesprek met de agenten terwijl ze vertellen wat de procedure is. We zouden omgerekend 12 euro moeten betalen, wat natuurlijk een lachertje is ten opzichte van onze Europese prijzen.

Maar tijdens het gesprek werden de heren steeds geïnteresseerder in onze reis, veranderde de toon en uiteindelijk verlieten we de plaats delict met een waarschuwing op zak en gingen als vrienden uit elkaar.

Grietje mocht er nog een foto van maken.

Nog geen 24 uur later worden we midden in de verkeersdrukte van de hoofdstad staande gehouden door een geüniformeerde agent die uit een onopvallende auto stapt. Aanvankelijk vertelt hij ons, beetje nors, dat we in overtreding zijn van de wet omdat we geen reflecterende stickers -voor en achter- op de camper hebben.

We zouden mee moeten naar het bureau.

Als we hem vertellen dat hij wat ons betreft een prijs verdient omdat Zambia het eerste land is, na 22 voorgaande Afrikaanse landen, waar dit soort regelgeving bestaat, en dat, juist hem dit is opgevallen, schiet hij in de lach.

Als we hem vertellen dat we bij de eerste autozaak, dergelijke stickers gaan aanschaffen, kunnen we gaan. We geven hem nog twee lollies voor z’n kinderen. Hij stapt zo weer in, bij willekeurig passerende auto om zo, onopvallend, zijn weg te vervolgen. Leuke vent!

8. Lusaka

In de hoofdstad van Zambia verblijven we niet lang. Het lijkt wel of de bijna 3 miljoen inwoners zich allemaal op straat begeven…wat een drukte.

Het lijkt op zich wel en moderne stad aan de winkels, auto’s en wegen te zien. In een winkelcentrum doen we een paar boodschappen en krijgen de indruk in een gemiddelde Europese mall te zijn.

9. Kasanka National Park

Dit nationale park staat bekend om z’n enorme aantallen vleermuizen. In de periode tussen oktober en december “wonen” hier -naar schatting- zo’n 10-15 miljoen.

De vleermuizen leven uiteraard ‘s nachts, en komen dus zo rond 6 uur -als het schemer wordt- te voorschijn. Wij gaan samen met een gids naar een toren met een hoogte van zo’n 12 meter zodat we een mooi zicht hebben over de omgeving. Helaas regent het, maar het deert de vleermuizen absoluut niet. Rond 6 uur komen ze met miljoenen tegelijk tevoorschijn. Het wow-gevoel is groot, de lucht ziet zwart van de vleermuizen. Rondom, zo ver je kunt kijken.

Tegen half zeven wordt het aantal minder. Ze hebben een gebied met een straal van 100 kilometer waar ze hun plantaardige voedsel verzamelen, waarna ze tegen de ochtend weer terugkeren.

Vanaf half december migreren de vleermuizen naar landen rondom het nationale park. Onderzoekers hebben dit onderzocht en exemplaren aangetroffen in Congo, Kameroen, Angola, Zuid Afrika, Tanzania, Zimbabwe, Botswana en zelfs Kenia.

Ieder jaar in oktober komen ze terug hier in Kasanka National Park, al eeuwen lang.

10. Naknakapalayo

Op onze overland route door het noordoosten van Zambia passeren we min of meer toevallig een dorpje waar een toeristisch project gaande is. We hebben inmiddels al vele kilometers afgelegd door afgelegen gebieden en over zandwegen die door het startende regenseizoen al behoorlijk uitdagend zijn geworden.

Onderweg treffen we vele mooie huisjes en vriendelijk zwaaiende mensen, terwijl de regen met bakken uit de lucht valt. 

Ter ondersteuning van alle dorpsbewoners is het project in 2004 van de grond gekomen met als doel bezoekers een inzicht te geven in het hedendaagse leven van het dorp, met de prachtige naam Naknakapalayo. De opbrengsten worden gebruikt voor projecten ten gunste van de dorpsbewoners, met name ziekenzorg.

We overnachten er op een soort dorpspleintje temidden van bewoners en een aantal op bungalows lijkende verblijven. Douchen kunnen we onder een “bucketshower” zelfs met warm water, wat op een houtvuur wordt gekookt. Het toilet is een gat in de grond, met papier!

Ze bieden een begeleide dorpstour, een bush walk of een georganiseerde gezellige avond met muziek en dans. Wij laten ons rondleiden door het dorp en de omgeving en leren veel van de plaatselijke gewoonten. Erg leerzaam en een fantastische manier om dichter bij het “echte” leven te komen.

11. De onderwijzer 

Op een ver afgelegen plek, op het eind van een regenachtige zaterdagmiddag, wordt het al schemerig en hebben we nog geen plekje voor de nacht. De iOverlander plek -die we op het oog hebben- blijkt niet meer te bestaan. Als alternatief vragen we een voorbijganger. Hij biedt aan bij hem op het erf te overnachten. 

De veertiger is onderwijzer op de naastgelegen “primary school”. Hij vertelt dat de school sinds 1 december gesloten is wegens een vijfweekse kerstvakantie. De school heeft een verzorgingsgebied met een straal van maar liefst 27 km. Voor diegene die het verst moeten lopen is er een mogelijkheid een week te blijven, de rest loopt!

De overheid heeft kortgeleden besloten onderwijs mogelijk te maken voor iedereen, dus zonder eigen bijdrage. De volgende uitdaging is dus schooldichtheid. Want, vertelt de onderwijzer “er is veel absentie”.

Je kunt zien dat deze onderwijzer het enigszins beter heeft dan de gemiddelde bevolking. Hij bezit als enige een auto. Zelfs onder een heuse “carport”, zelf gemaakte van een paar stammetjes uit het bos.

“Ik rijd er bijna nooit mee, veel te duur”, vertelt de vriendelijke man.

12. Richting South Luangwa National Park

Op onze weg naar het zuiden langs de grens met Malawi en langs de Luangwa rivier hebben we zo halverwege december geluk met het weer. Ja, het regent zo nu en dan een dikke onweersbui, maar die blijkt soms erg plaatselijk. Als je 10 kilometer verder rijdt stuift het weer. We passeren talloze riviertjes, welke allemaal zijarmpjes van de Luangwa zijn. In het regenseizoen is het absoluut een onbegaanbaar pad. Er zijn hier en daar wat betonnen bruggen gebouwd, maar de meesten zijn door de hevige stroming onbruikbaar geworden, zodat je toch weer door de rivierbedding moet.

Onderweg zien we veel zelfvoorzienende landbouw. Er zijn wel dorpen maar de bewoning is toch ook zeer verspreid. Als we even een kop koffie onder een grote mangoboom drinken stopt er een bewoner voor een praatje.

De man vertelt dat het gebied hier gedurende zo’n 5 maanden geheel van de buitenwereld is afgesloten. Niemand heeft een voertuig die de barre wegen kan berijden. “Rainy season can start anytime now”, vertelt hij zonder bezorgd te zijn, gewend aan de situatie.

Kennelijk hebben ze de voorraden in het dorp op orde zodat de gehele dorpsbevolking 5 maanden geïsoleerd kan overleven.

Aan het eind van de dag strijken we neer op een door “een door de dorpsbevolking” gerunde camping. We zijn de enige gasten. De tijdelijke beheerder is een vriendelijke jongeman die in aller ijl douche en toilet in gereedheid brengt. Een collega steekt een kampvuurtje aan en met een uitzicht over de hoegenaamd droogstaande rivier genieten we van de prachtige setting. De rivier mag dan wel grotendeels droog staan, toch is er nog een klein stroompje.

De volgende ochtend om 5 uur hebben we dan een eersteklas plekje om de dierenwereld te zien ontwaken. Puku’s, nijlpaarden en vele vogels maken gebruik van de beperkte hoeveelheid water terwijl we in de verte het gegrom van een leeuw horen.

13. We zijn er nog niet

We hoeven nog maar een klein stukje, 70 kilometer, dat moet lukken vandaag. Het wordt een dag met twee gezichten. Enerzijds fascinerende landschappen met flink wat wildlife, anderzijds blijkt die 70 kilometer flink uitdagend. Grootste probleem is toch de glibberige klei, waardoor je volledig bent aangewezen op het spoor van voorgangers. Daar kom je niet uit. Dus gewoon doorrijden en hopen op een droger stuk. 

Dan de vele rivier doorwadingen, allemaal zijrivieren van de machtige Luangwa. Soms zijn er bruggen, maar die zijn in het verleden kapot gespoeld of onbegaanbaar zodat we toch nog vaak enorm stijl de rivier in en uit moeten. Dit is overlanden puur sang!

Maar nieuw in onze ervaring zijn de miljoenen olifanten stappen op de weg op vaak opgedroogde klei. Het laat de auto nog meer trillen dan de zogenaamde “wasbordwegen” (corrugation).

Voor de chauffeur best vermoeiend zo’n dagje, maar gelukkig heeft Grietje haar ogen wijd open om wildlife te spotten. Zo missen we niks.

Naast olifanten, puku’s, zebra’s en vele vogels is het toetje van de dag toch wel een enorme kudde buffels. Het zijn er vele honderden en we kunnen er redelijk dicht bij komen, zonder dat ze onze auto aanvallen.

Uiteindelijk bereiken we de camping, stijf aan de rivier, vlakbij de ingang van het nationale park. Hier doen we even rustig aan na een paar inspannende dagen. Heerlijk in het zwembad en genieten van het vele wild in de Luangwa, met veel krokodillen en nijlpaarden die voor ons langs zwemmen.

14. South Luangwa National Park

Ons bezoek aan dit  park is eigenlijk een eerste kennismaking met een groots en commercieel nationaal park. We hadden al een aantal parken bezocht maar deze waren wat kleiner, vrijblijvender en kleinschaliger van opzet, daarom niet minder indrukwekkend.

Het South Luangwa National Park is gelegen langs, je raad het het al, de Luangwa River, die op zijn beurt zuidelijk weer in de grote Zambezi uitkomt. Naast het zuidelijke park zijn er ook nog een noordelijk park en het Luambe National Park, beide gelegen aan dezelfde rivier. Maar minder aansprekend dan South Luangwa NP.

Het park welke de status Nationaal Park verkreeg in 1972 staat bekend als één van de indrukwekkendste in Afrika. Het leven rondom de machtige Luangwa rivier is zo intens en er bevindt zich zoveel wildlife dat je oren en ogen te kort komt.

Het park staat ondermeer bekend om z’n walking safari’s die overigens alleen in het winterseizoen plaatsvinden wanneer er geen blad aan de bomen zit.

Wij kamperen op een luxe camping met uitzicht op de rivier, net voor de entree van het park. En dat is geen straf. Vanaf onze luie stoel kunnen we het leven rondom de rivier aanschouwen. Terwijl krokodillen af en aan zwemmen op zoek naar vis, trekken de nijlpaarden hun bek nog eens wijd open. Een kudde olifanten, antilopen en zebra’s komt aan de overkant hun dorst lessen. Van boven wordt alles gade geslagen door enorme aantallen en verschillende vogels terwijl wij op onze spullen moeten passen, want brutale aapjes en baboons hebben het op al onze bezittingen voorzien.

Uiteraard gaan we ook op safari. We hebben de keus uit een ochtend-, avond-, of gehele dag safari. We kiezen voor een ochtend. Om 6 uur verzamelen we in een tot safariauto omgebouwde landrover om met z’n achten het park in gaan. We blijken niet de enige te zijn. Bij de ingang staan de safaritrucks in de rij omdat ieder nog persoonlijk een parkfee moet betalen.

Het geeft een minder speciaal gevoel. Uiteindelijk kunnen we de brug oversteken en bevinden ons in het park waar we op zoek gaan naar leeuwen, giraffes, luipaarden, zebra’s en olifanten.

In het begin rijden we rondjes over een grote wirwar van paadjes. We zien weinig wild, wel veel “collega” safari trucks, die allemaal op zoek zijn naar hetzelfde.

Later vergroten we het zoekgebied en stuiten we op een olifant. We kunnen hem van dichtbij observeren. Dan zien we nog een kudde zebra’s en verschijnt er opeens een lange nek van een giraffe. Tijdens de rondrit zien we meerdere vogels waaronder de typische “German Bird”.

We sluiten de safari af met een gezamenlijk kop koffie.

Zambia, onze conclusies

We hebben tijdens het overlanden in Zambia een heerlijke tijd gehad. Het ligt natuurlijk voor de hand dat we vergelijkingen maken met de voorgaande landen die we bezochten, voornamelijk in west-Afrika.

Zambia is echt een ander land in termen van ontwikkeling. Het land is op vele vlakken “rijker”. Het heeft met de Victoria Falls een toeristentrekker van formaat. Maar ook een aantal nationale parken zijn fantastisch om te bezoeken. Wildlife is er in grote getale, ook buiten de parken.

We hebben in Zambia toch -deels noodgedwongen- op veel campings overnacht. En dan betaal je zomaar 10 tot 15 dollar per persoon per nacht. Als het meezit heb je dan wel een zwembad ter beschikking.

Ja, wat is er verder te vertellen….de mensen zijn vriendelijk, je ziet veel meer witte mensen. De witte mensen zijn vaak afkomstig uit Zimbabwe of Zuid Afrika en bezitten bedrijven of hebben de betere banen.

Zambia, daar kunnen we best nog eens heen!

Reismoe

Van al dat reizen wordt je moe. Het verwerken van de duizenden indrukken is energie slurpend.

We besluiten dan ook een deel van december en kerst door te brengen op een lodge nabij de hoofdstad Lusaka.

De Lodge met de naam LUKASA (https://www.lukasa.info/) is eigendom van en wordt beheerd door een Nederlands stel waar we ons een paar weken uitstekend thuisvoelen. Een heerlijk zwembad in een fantastische omgeving, met relaxte vriendelijke mensen om ons heen, zorgt ervoor dat we 2024 weer volledig uitgerust kunnen beginnen.