Overlanden in Mozambique. Een land grenzend aan 5 buurlanden van Zuid Afrika tot Tanzania. Met een kustlijn van zo’n 2500 kilometer aan de Indische Oceaan. Vele lagoons en archipels met witte stranden maken de kustlijn een interessante toeristische bestemming. Wij willen gebruik maken van de mogelijkheden die de kust biedt maar ook zeker de diepere binnenlanden in om daar kennis te maken met de bevolking en hun gebruiken. Zoals je gewend bent van ons, begin je eerst met het kijken van de video.
Mozambique werd al in de 16e eeuw door de Portugezen gekoloniseerd. Het was een belangrijk land voor ivoor, goud en later ook slaven. Veel later, in 1964 begon de onafhankelijkheidsstrijd. In 1975 won de oorspronkelijke bevolking en werd Mozambique een zelfstandig land.
Recent, in oktober 2024, hebben er verkiezingen plaatsgevonden, niet zonder slag of stoot. Een aantal demonstranten vond de dood. De oppositie wantrouwt de uitslag.
Verder zijn met name in noordelijk deel van Mozambique rebellen actief en is het daar niet geheel veilig. Daarnaast heeft het land te maken met wijd verspreide armoede en corruptie.
Met spreekt er veelal Portugees en de munt heet Metical. 100 metical = €1,50
De grensovergang
Bij de grensovergang Ressano Garcia valt ons de enorme rij vrachtauto’s op. Meest ertswagens op weg naar Mozambique. Maar kennelijk komen ze er niet in. Op de grens zelf gaat alles vriendelijk en gemoedelijk. We hebben alle benodigde papieren en stempels snel voor elkaar. Maar dan bij de laatste controlepost vertelt een douanebeambte dat we er niet eerder dan 16.00 uur door kunnen. De weg richting hoofdstad Maputo zou gebarricadeerd zijn.
We kunnen het best even terug naar Zuid Afrika en wachten tot 16.00 uur. Ondertussen komen we er achter dat de gesloten wegen nog steeds te maken hebben met de verkiezingsuitslag van oktober. De oppositie betwist de uitslag van de verkiezingen en hier en daar wat ongeregeldheden zijn het gevolg.
We stempelen weer in in Zuid Afrika en brengen de tijd door aan de Zuid Afrikaanse kant van de grens in een cafeetje met airco (45 graden buiten). Om 16.00 uur doen we een tweede poging.
We stempelen weer uit bij de Zuid Afrikaanse douane. En om 17.00 uur kunnen we samen met een rij taxi’s en busjes Mozambique in. De verder vreedzame wegafsluiting is een regelmatig terugkerende protestactie van demonstranten. Wij treffen alleen nog een paar fluitende, vlag dragende jongeren en wat smeulende brandjes.
Maput
In een buitenwijk van Maputo overnachten we in een B&B. Na al die warmte in het Krugerpark kijken we uit naar een nachtje slapen in airconditioning. De uiterst vriendelijke eigenaar van de B&B, Henrique, vertelt ons enthousiast van alles over Mozambique. Over interessante plekken maar ook over de politieke situatie en de roadblocks die nu gaande zijn.
‘s Avonds gaan we lopend naar een restaurantje en zien dat armoedige huisjes en grotere, moderne huizen bij elkaar in één wijk staan. De wegen zijn zanderig en stoffig. Het beetje asfalt wat we zien is kapot gereden. De mensen op straat merken ons nauwelijks op en het valt ons op na 48 uur nog geen enkele blanke te hebben gezien.
De volgende ochtend vertrekken we, nadat Henrique heeft gecontroleerd of de route die we willen nemen veilig en zonder wegversperring is. Hij stelt ons een andere route voor omdat een deel afgesloten is door demonstranten.
We kijken nog even bij de enorme brug (langste hangbrug van Afrika) die Maputo met het stadsdeel Katembe verbind. De 3 kilometer lange brug is in 2018 in gebruik genomen en gebouwd en gefinancierd door Chinezen.
Dan verlaten we de stad via de N1, een drukke weg waar je je ogen uitkijkt. Links en rechts verkopers, marktkraampjes, ontzettend veel mensen en verkeer. Eén chaotische boel die ons doet terugdenken aan west Afrikaanse steden.
Naar de kust
De N1 is tevens de belangrijkste verkeersader naar het noorden. We zullen deze weg nog wel eens vaker gebruiken. Maar nu nemen we diverse keren afslagen naar het oosten, een brede kuststrook. De zandwegen zijn hier uitdagend, vaak alleen per 4×4 te bedwingen. Het landschap is hier prachtig, ongerept en soms ver afgelegen. We passeren veel suikerriet, bosjes, lagunes en dorpjes. Langs de kustlijn van de Indische Oceaan zien we een breed duingebied.
De stranden zijn wit, eindeloos en hoegenaamd verlaten. Het water is kristalhelder. Toch vind je hier en daar een resort waar vaak ook wel een paar campingplekken zijn. Het is een populair vakantiegebied voor blanke zuid Afrikanen.
Wildkamperen
Wildkamperen heeft -als het even kan- onze voorkeur. Maar in Zuid Afrika kwam het er (te) weinig van. Hier proberen het weer op te pakken. Zo vinden we een uitzonderlijk mooi plekje aan een lagune. Er is een stroompje met kristalhelder water, wat tussen het riet door meandert en vervolgens in de lagune uitkomt. Precies op de rand daarvan past de camper. Eigenlijk duiken we zo vanuit de camper in het stroompje.
Het water is heerlijk warm en later verschijnen er vier jongetjes die ons de weg door het riet wijzen. Als beloning geven we ze een koekje en een blikje cola en we hebben er op slag vier nieuwe vrienden bij.
Even later stopt er een auto met een Zuid Afrikaan. Na een kort gesprekje nodigt hij ons uit in z’n zwembad bij z’n vakantiehuis even verderop. Samen met zijn familie drinken we een biertje in het zwembad. Wat hebben we het weer getroffen.
Verder langs de oostkust
De oostkust staat bekend om z’n fantastische blauwe, kristal heldere water en eindeloze witte en vaak verlaten stranden. Hier en daar zie je een resort en soms zelfs een grotendeels op toerisme gebouwd dorp. Vaak gerund door blanke Zuid Afrikanen met de plaatselijke bewoners als medewerkers. Zuid Afrikanen vormen ook eigenlijk de grootste doelgroep. Zij hebben rond Kerst en de jaarwisseling maar liefst 4 weken vakantie. En die brengen ze veelal door aan de Mozambikaanse kust. Maar dit jaar niet. De onrust naar aanleiding van de verkiezingsuitslag is hier onverminderd voelbaar. De mensen zijn in afwachting van 23 december, de datum waarop de verkiezingsuitslag officieel bekend wordt gemaakt.
Zuid Afrikanen zijn er niet gerust op en zo treffen wij een kust met hier en daar grote luxe resorts/duikscholen/straatverkopers en andere winkels waar werkelijk niemand is te bekennen. Het doet terug denken aan de COVID periode. Een trieste aanblik! Zo kwamen we bij Praia da Barra, een toeristisch oord waar het nu zou moeten bruisen…geen vakantieganger te bekennen.
Cor heeft zelfs tot twee keer toe geluk de enige duiker bij een duikschool te zijn.
Duiken en snorkelen
Cor duikt en Grietje snorkelt. En dat is geen straf hier langs de kusten van de Indische Oceaan. Het water is lekker warm en meestal kraakhelder. Als duiker zie je net even meer omdat je dieper gaat maar ook dichter bij al het moois kunt komen.
We duiken en snorkelen op twee plekken nabij Tofo en Zavora. Bij beide duikscholen is het erg rustig. We kunnen direct de volgende dag duiken. We gaan de zee op vanaf het strand. De boot wordt vanaf een trailer met een trekker het water op geduwd. De meeste (koraal)riffen bevinden zich een paar kilometer de zee op.
Dus even een eindje varen. Maar dat is de moeite waard, bij het duiken ziet Cor grote scholen vissen met de mooiste kleuren en vormen. Maar ook stingrays en enorme zeeschildpadden zijn redelijk makkelijk te vinden. Het koraal is echt prachtig, zoveel kleuren en vormen en als je dan ook nog een roofvis achter een rots ziet wegschieten op jacht naar een prooi is de duik volmaakt.
Vilanculos
Het is inmiddels 23 december geworden en op sociale media hitst iedereen elkaar op. We zijn lid geworden van wat groepen om zo de situatie in het land in de gaten te houden. De FB-groepen worden vooral beheerst door Zuid Afrikanen die elkaar in de haren vliegen om de vraag of het nu wel of niet verstandig is om naar Mozambique af te reizen. Het is immers hun vakantie van het jaar!
De discussies doen ons terugdenken aan de Covid-periode waarin extreme voor- en tegenstanders elkaar de loef af staken. Wij gaan onze eigen gang, maken ons geen zorgen en laten ons door locals informeren.
In Vilanculos zijn we neergestreken op het terrein van een lodge, een prachtige plek om zo rond de kerstdagen te zijn. Ver van alle onrust en dichtbij Bazaruto NP.
Bazaruto NP
Bazaruto NP is een spectaculaire archipel bestaande uit vijf eilanden voor de kust nabij Vilanculos, beroemd om zijn prachtige stranden en kristalheldere water en rijke onderwaterwereld.
De vijf eilanden Benguerra, Magaruque, Bangue, Bazaruta en Santa Carolina (Paradise island, door locals genoemd) zijn sinds 1971 beschermd als Nationaal Park. De twee grootste eilanden worden bewoond en de bevolking leeft er van visserij, kleinschalige landbouw en toerisme. De omgeving leent zich voor tal van activiteiten, zoals zeekoe spotten, duiken en snorkelen, sandboarden vanaf hoge zandduinen of gewoon lekker op het strand liggen.
Wij vermaken ons met een Sunset-tour in een originele Dhow zeilboot en laten ons een dagje verwennen op een prive-tour naar het verste eiland…Paradise Island.
De Dhow sunset tour
Het klinkt behoorlijk toeristisch en dat is het deels ook wel, maar tegelijkertijd een must-do als je zoiets nog niet eerder deed, een zeiltochtje op een originele Dhow. Wij hadden geen idee wat we konden verwachten en dus hebben we ons eerst een beetje ingelezen.
Een Dhow is een traditioneel houten zeilschip wat uitblinkt in eenvoud als je naar de mastconstructie kijkt. Twee houten boomstammen, wat touw en een zeil is genoeg om het bootje te laten varen. Ondanks dat ook hier motorboten genoeg zijn, kiest de visserij er voor om de dhow’s te gebruiken, simpelweg omdat ze geen dure benzine opslurpen.
Wij doen een tochtje en worden verzorgd door maar liefst drie bemanningsleden. We laveren de zee op en krijgen een mooi zicht op de kustlijn. De redelijk Engels sprekende bemanning vertelt over de tradities rondom de dhow’s. Intussen krijgen we een koel drankje en zakt de zon steeds verder.
Een zonsondergang om nooit te vergeten.
Paradise Island
De bijnaam van Santa Carolina doet zijn naam eer aan. We stappen deze keer in een speedboot voor een tochtje van anderhalf uur naar het eilandje met een oppervlakte van 59 hectare. Dat is ongeveer 600 bij 700 meter!
We deinzen met een behoorlijke gang over de golven, maar komen vlak voor het eiland in rustiger vaarwater. Hier zien we talloze grote zeeschildpadden. Zo in het heldere water zijn ze duidelijk zichtbaar en zwemmen rondom de boot. We maken er een spelletje van om ze te fotograferen als ze even boven water komen om lucht te happen. Maar dat valt nog niet mee…de beesten kunnen langer onder water dan wij.
Dan leggen we aan op het strand. We gaan lopend op verkenning. Ondertussen vaart de speedboot naar de andere kant van het eiland waar de meegereisde kok onze lunch voorbereid. Wij nemen een kijkje rondom en lopen onder de palmbomen door naar de overkant waar de ruïne van een oud hotel staat. Aan de overgebleven betonresten is nog te zien hoe luxe het in het verleden moet zijn geweest. De plek is fenomenaal, uitzicht over de azuurblauwe oceaan.
We lopen terug naar de plek waar we de schipper weer ontmoeten en gaan in de boot een rondje rondom het eiland op zoek naar dolfijnen. En ja hoor, in wat diepere wateren zien we een school dolfijnen. De prachtige dieren zwemmen rondom de boot en komen er regelmatig even uit. Wat een belevenis!
Even verderop is een goede snorkelplek. Hier zien we scholen vissen en mooi koraal.
Dan gaan we weer terug naar de plek waar de kok onze lunch heeft voorbereid. Ze hebben een tentje opgezet, tafeltje, twee stoeltjes en heerlijke maaltijd met veel vis, rijst, salade en diverse sauzen. Pluimpje voor de kok!
We gaan het water weer in om uit te buiken en af te koelen. Rond een rotspartijtje gaan we nogmaals snorkelen en zien wederom grote scholen vissen en een paar stingray’s.
Wat een dag!
Het binnenland weer in
Na alle prachtige kusten en mooie natuur is het tijd om weer eens het echte leven op te zoeken. Bovendien worden de verhalen over onrust in het land steeds heftiger. Onze route gaat nog via een klein stukje over de N1, hoofdader door het land. Een tolstation die we tegenkomen is totaal gemolesteerd, de erfenis van een dagje rellen. Verder gaat de rit door bijna ongerept terrein, ver van de moderne wereld. Onderweg zien we traditionele huizen vaak van klei en riet. De mensen leven eenvoudig maar vele zijn wel goed gekleed. In tegenstelling tot veel andere armere gebieden in Afrika is het gebruik van een mobieltje nog nauwelijks doorgedrongen.
De mensen leven veelal van de verkoop van houtskool en cashewnoten. Het houtskool staat al klaar in grote zakken langs de weg. Soms zien we een grote vrachtwagen de zakken houtskool meenemen.
Communicatie met de bevolking is moeilijk. Ze zijn vaak wat terughoudend terwijl ze later voorzichtig wat nieuwsgierig worden. Ze spreken hun locale talen en een beetje Portugees, wat ons nog steeds niet lukt.
We overnachten in “the middle of nowhere” bij een meertje. We dachten alleen te zijn, maar nee hoor, er komt toch een mannetje uit de bosjes. Je bent hier nooit alleen. Hij spreekt warempel een beetje Engels en na een leuk gesprek vindt hij dat we maar wat moeten betalen omdat we in “zijn” land. We geven hem een paar centen en hij is de koning te rijk.
‘s Avonds genieten we languit op onze relaxstoeltjes van de heldere sterrenhemel. Duizenden sterren…soms bewegen ze, of zijn het satellieten, ufo’s, ruimtestations, vallende sterren of gewoon vliegtuigen.
Al fantaserend vallen onze ogen dicht.
De reis door de bush-bush duurt drie dagen voordat we de grens met Zimbabwe bereiken. Onderweg geen teken van enig onrust in het land!
Onze conclusie
Wij hebben Mozambique zo’n 17 dagen ervaren, van Maputo, tot (normaal) drukkere kustregio’s tot een stuk traditioneel binnenland.
Over het algemeen vonden we de mensen ietwat terughoudend, ze kijken je verbaasd aan en doen soms een stap terug. Als je zwaait, zwaaien ze terug. Uiteraard is de taal ook een barrière.
Maputo is een grote stad zoals vele andere Afrikaanse, een redelijk bruisend centrum met hier en daar wat moderne architectonische hoogstandje. De mensen klagen over de overheid, die deze hoogstandjes door Chinezen laat bouwen.
Langs de kust staan op soms ver afgelegen plekken prachtige resorts, vaak in eigendom van, en bezet door Zuid Afrikanen. De plaatselijke bevolking profiteert mee. Hier kun je volop van de witte stranden, azuurblauwe wateren en prachtige lagoons genieten.
Tijdens onze rit door het binnenland konden we duidelijk zien hoe traditioneel men hier leeft, mensen hebben geen vervoermiddelen, nauwelijks mobieltjes en leven van wat de natuur hun brengt.
